NGƯỜI TÌNH KHÔNG CHÂN DUNG (1971) | Phim Chiến tranh Việt Nam hiện thực nhứt
xưa nay
Tôi bắt đầu biết yêu năm 14 tuổi.
Nhưng vấn đề là tôi yêu mà hoàn toàn không biết mặt người đó!
Cũng đâu có gì lạ.
Trước tôi cả hơn chục năm, bà Kiều Chinh cũng từng có “Người tình không chân dung” rồi mà? Chuyện của tôi thì không đủ để thành phim, nhưng cũng có nhiều chi tiết … vui lắm.
Hồi đó trường tôi có thông lệ mỗi năm gần tết đều tổ chức văn nghệ Tất Niên ngoài trời và có rất nhiều tiết mục từ đơn ca, hợp ca, nhạc kịch, hoạt cảnh, vân vân… nghĩa là rất xôm trò. Đó là buổi học cuối năm. Học sinh chúng tôi dự buổi văn nghệ toàn trường trước khi được ở nhà gần hai tuần ăn tết.
Buổi văn nghệ kéo dài đến gần cuối thì một màn múa được giới thiệu rất đặc biệt, màn múa nón “Hình Ảnh Người Em Không Đợi”, sáng tác của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ được các nữ sinh lớp mười trình diễn.
Tiếng nhạc đệm ghi-ta vang lên và tám tà áo dài trắng với chiếc nón lá trên tay thướt tha bước ra sân khấu. Cả toàn trường đang ồn ào trong không khí văn nghệ của ngày lễ tết bỗng chìm xuống. Tất cả mọi người đều tạm ngưng câu chuyện, hướng về sân khấu thưởng thức những tà áo thướt tha di chuyển nhịp nhàng trên sân khấu. Tiếng hát thánh thót từ phía sau sân khấu bắt đầu vang lên
Ngày nào em đến
áo em màu trinh
Áo xinh là xinh
Áo em trong trời buồn
Là gió…
Là bướm…
là hoa…
Là mây chiều tà
...
Trong khi tất cả các bạn tôi, những cậu bé đang độ bắt đầu lớn và biết chú ý đến con gái, đều như bị những tà áo trắng lượn bay trên sân khấu thu hút, thì tôi cũng sững sờ nhìn lên không phải bằng đôi mắt mà bằng …đôi tai.
Đúng vậy. Tôi bị giọng ca sau hậu trường sân khấu đó hớp hồn ngay từ lời ca đầu tiên. Những tà áo trắng và từng chiếc nón lá trên sân khấu với tôi như là những vũ công phụ. Chính những nốt nhạc trầm bổng, từng chữ thánh thót từ giọng ca phía sau hậu trường mới chính là vũ công duy nhứt thực sự nhảy múa trên sân khấu.
…
Rồi từ hôm ấy
nón em làm thơ
Nón em dệt mơ
đã ghi trong cuộc đời
Hình bóng người em
mà anh ngàn năm đợi chờ.
Hình bóng người em
mà anh ngàn năm đợi chờ.
Hình bóng người em
mà anh ngàn năm đợi chờ.
Hai câu cuối của bài hát được lặp lại ba lần vừa đủ cho tám vũ công, mỗi bên bốn người rút vào sân khấu.
Màn múa chấm dứt. Bài hát đã ngưng. Nhưng giọng ca mê hồn của người phía sau sân khấu đó vẫn ngân nga vang đi vang lại in sâu trong đầu.
Tôi không biết mặt cô ấy. Cao hay thấp, ốm hay mập … Hoàn toàn không. Chỉ biết một điều duy nhứt, do thằng bạn nói cho biết rằng, hát hay khủng khiếp như vậy trong trường mình chỉ có một người, tên là Lệ Trâm.
Sau hôm đó, tôi cứ bị bài hát ám ảnh. Và nếu định nghĩa “yêu” là ngồi đâu cũng nhớ đến…cái giọng của người đó thì đích thị tôi đã yêu rồi. Yêu say đắm lận chứ không phải chơi. Người đó là ai, mặt mũi thế nào, không cần thiết. Chắc chắn là phải đẹp thôi. Giọng ca như vậy thì người cũng phải tương xứng chứ. Còn người ấy đẹp làm sao thì tôi mặc tình mà tự vẽ lấy trong đầu.
Tôi đang học lớp chín, đệ tứ. Còn Lệ Trâm thì trên tôi một lớp, đệ tam.
Bây giờ tôi đang ở Mỹ. Con gái út của tôi học lớp năm. Trường con tôi học hằng năm có một ngày gọi là International Day. Ở những tiểu bang khác, hoặc học khu khác thì tôi không rõ, chứ miền Bắc Cali này quy tụ rất nhiều sắc dân trên thế giới về định cư. Có một số trường mà học sinh bản xứ Mỹ chỉ là thiểu số, còn lại tuyệt đại đa số là gốc Việt, Tầu, Phi, Mễ, Ấn vv. Ở những trường như vậy, họ có một ngày như đã nói là ngày Quốc Tế để tất cả học sinh thuộc mọi sắc dân trong trường trao đổi văn hoá với nhau bằng hình thức đóng góp văn nghệ giúp vui, nấu đồ ăn, hay là biểu diễn một cái gì đó đặc thù của dân tộc mình. Một ngày rất vui và có ý nghĩa, nhất là các tiết mục do chính các em học sinh tiểu học biểu diễn.
Lúc nhìn tờ chương trình văn nghệ của các em hôm nay tôi chú ý ngay đến tiết mục
MUA NON
- Vietnamese dance
Hai chữ MUA NON hay là Múa Nón gợi lại trong tôi màn vũ và bài hát đầy kỷ niệm của thời học sinh năm nào. Nhất là tên hai cô bé Le Trinh và Le Trang. Có liên hệ gì đến hai chữ Lệ Trâm không nhỉ ?
Tôi nao nức kiếm được một chỗ ngồi rất tốt ngay hàng đầu của hội trường. Đợi khoảng nửa tiếng thì đến đến màn mong đợi. Hai cô bé Việt Nam giống nhau y hệt, rõ ràng là một cặp sinh đôi, trong chiếc áo dài truyền thống của Việt Nam bước ra sân khấu. Áo dài màu tím nhạt hoa cà. Trong tay mỗi em cầm một chiếc nón lá. Sau khi để hai bé cúi chào khán giả đang vỗ tay nồng nhiệt cổ vũ, người giới thiệu chương trình quay sang một phụ nữ đứng bên cánh sân khấu và giới thiệu tiếp “… Và đặc biệt, chính mẹ của hai em sẽ ca cho hai em múa”.
Tôi cố mở lớn mắt nhìn người phụ nữ cũng trạc tuổi của tôi, tươi tắn trong một tà áo dài xanh cất tiếng thánh thót:
Ngày nào em đến
áo em màu trinh
Áo xinh là xinh
Áo em trong trời buồn
Là gió…
Là bướm…
là hoa…
Là mây chiều tà
Trời ơi, đúng là bản “Hình ảnh người em mong đợi”
Ôi, tôi như đang sống trong mộng. Có lý nào đây là Lệ Trâm, người tình không chân dung và…chưa bao giờ quen biết của tôi? Người mà năm xưa tôi đã trăm nhớ ngàn thương dù chỉ qua giọng ca sau lưng sân khấu của một thời? Cũng bài hát này, điệu múa này, giọng ca này, từng nốt nhạc trầm bổng đã in sâu trong đầu tôi hằng bao nhiêu năm qua …
Tôi cố nhìn và lắng nghe tiếng hát, mong tìm lại được một nốt nhạc nào đó quen thuộc để chứng tỏ đó là Lệ Trâm !
…
Có bao giờ xóa nhòa tà áo trắng
Hình dáng người em không ngóng chờ
Một bài thơ đẹp thêm tình duyên trên nón em
Hai bé đang múa hình như bị khớp vì khán giả vỗ tay ủng hộ nhiều quá bắt đầu loạc choạc. Người mẹ đang hát thấy vậy bèn tiến ra cùng múa chung. Cô vừa hát vừa múa hướng dẫn cho hai con. Tiếng hoan hô lại càng vang dội cả hội trường hơn lúc nào hết.
Rồi bài hát sắp chấm dứt. Mẹ hai cô bé đi trở lại bên cạnh sân khấu hát ba lần câu “hình bóng người em mà anh đợi chờ.” Trong khi hai cô bé chia làm hai cánh đi trở lùi vào sân khấu.
Kết thúc của bài múa giống y như năm nào của trường tôi trình diễn, như là cùng một đạo diễn vậy.
Màn vũ chấm dứt. Ba mẹ con trở lại sân khấu chào khán giả trong tiếng vỗ tay vang dội. Không hiểu vô tình hay vì đã để ý tôi là khán giả nồng nhiệt vỗ tay hăng say nhứt trong đám đông phía dưới, người mẹ quay về phía tôi cười duyên dáng gật đầu chào như để cám ơn làm tim tôi muốn nhảy ra ngoài. Suýt nữa tôi đã cầm lòng không đậu tiến lên hỏi “Có phải cô là Lệ Trâm?”
Trên đường về nhà, ngồi trên xe vợ hỏi
- Màn trình diễn múa nón dễ thương quá hả anh?
Ây dza, không biết hồi nãy tôi có quan sát “ca sĩ” kỹ quá, quên mất vợ lúc đó cũng đang ở bên cạnh.
- Hay thiệt. Hai con bé dễ thương ghê.
Tôi ậm ừ cho qua, và cố ý đánh lạc hướng.
Nhưng vợ đâu có buông dễ dàng
- Nhất là mẹ nó đẹp và hát hay quá hả anh?
Tôi đã bắt đầu cảnh giác, nên đỡ chưởng này liền tức thì
- Hát hay thì đúng rồi chứ đẹp thì… OK thôi, gì mà “quá” lận.
Nàng tỉnh bơ bồi tiếp
- Hồi nãy anh ra ngoài, em có hỏi được số phone của cổ nè.
Tôi rúng động, buột miệng
- Chi dzậy? Anh đâu có quen với cổ đâu?
Nàng trừng mắt
- Mắc mớ gì anh?
Tôi cố cười hì hì dã lã
- Nói vậy mà, nhưng em hỏi số phone của cổ làm gì?
- Tính làm quen. Lễ Phật Đản sắp tới trường em có văn nghệ. Nhờ ba mẹ con tới dạy mấy đứa học trò em múa nón giống hồi nãy, và nhờ cô ấy hát luôn.
À té ra vợ tôi méo mó nghề nghiệp.
Chuyện là từ ba năm nay mỗi tuần ngày Chủ Nhật nàng tới chùa dạy việt ngữ. Năm nào cũng vậy, mỗi dịp lễ Phật Đản chùa làm lễ lớn, và đều có phần văn nghệ do các cô giáo cùng học trò Việt ngữ phụ trách. Vợ tôi gặp nhân tài như vậy làm sao bỏ qua cho được.
Tôi vừa nhẹ thở chút, mới quay đi thì nàng xoè bàn tay có mảnh giấy nhỏ nói
-Tên và số phone của cổ nè.
Tôi lại nghe tim đập thình thịch trở lại, đang lái xe mà cũng run run ráng liếc sang miếng giấy.
Ô la la Ô la la !...
Đố bạn biết người đó có phải là Lệ Trâm không nè?./.
To: thuy <k768kq@googlegroups.com>
Vĩnh biệt tài tử Vũ Xuân Thông của ‘Người tình không chân dung’
Vũ Xuân Thông là bà con bên vợ của nhạc sĩ Hoàng Nhạc Đô. Ông là trung tá Liên Đoàn 81 Biệt Cách Nhảy Dù, một trong những nhân vật kiên cường và tài ba của quân đội Việt Nam Cộng Hòa. Ông được biết đến không chỉ với tư cách là một chiến sĩ của Liên Đoàn 81 Biệt Cách Nhảy Dù dũng cảm, mà còn là một tài tử nổi danh được nhiều người mến mộ.
Vũ Xuân Thông tốt nghiệp Khóa 17 Trường Võ Bị Quốc Gia Việt Nam, nơi đào tạo những sĩ quan tài giỏi, có kiến thức chuyên môn vững vàng và phẩm chất đạo đức cao. Sau khi ra trường, ông gia nhập quân đội và nhanh chóng khẳng định được tài năng và bản lĩnh trên chiến trường. Đặc biệt, với sự tham gia vào Liên Đoàn 81 Biệt Cách Nhảy Dù, ông đã góp phần làm nên những chiến công vang dội trong nhiều trận chiến cam go như An Lộc, Cổ Thành, Ashau, A Lưới, Phước Long, Tam Biên …
Liên Đoàn 81 Biệt Cách Nhảy Dù, đơn vị tổng trừ bị thiện chiến của Quân Lực VNCH (tiền thân là Lực Lượng Đặc Biệt), luôn là lực lượng đặc biệt được tin cậy trong những nhiệm vụ quan trọng của tổng thống và Bộ Tổng Tham Mưu. Trung Tá Vũ Xuân Thông đã dẫn dắt các chiến sĩ, luôn thể hiện sự quả cảm và kiên trì không khuất phục trước kẻ thù. Sự dũng cảm và tinh thần hy sinh vì Tổ Quốc của ông đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ lính trong quân đội.
Ngoài tài năng quân sự, Vũ Xuân Thông cũng là một người thầy, người lãnh đạo có trách nhiệm trong việc truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm cho các thế hệ kế cận. Sự nghiệp của ông góp phần vào sự nghiệp phát triển và chiến đấu của Quân lực Việt Nam Cộng Hòa trong suốt những năm tháng đầy gian khó.
Vũ Xuân Thông từng chia sẻ: “Tôi là một người lính sống sót sau 15 năm khói lửa, 13 năm tù đày trong các trại tù khổ sai của CSVN từ Bắc chí Nam.”
Sáng ngày 12 tháng 3 năm 2025, Trung Tá Vũ Xuân Thông từ trần tại Hoa Kỳ, để lại niềm tiếc thương vô hạn cho gia đình, đồng đội và tất cả những người đã từng biết đến ông. Sự ra đi của ông là một mất mát lớn đối với cộng đồng người Việt, đặc biệt là với những ai đã chứng kiến sự nghiệp oanh liệt của ông trong quân ngũ.
Trung Tá Vũ Xuân Thông, lúc đó ông mang cấp bậc đại úy, là người đã bàn giao chức vụ toán trưởng toán 3 Thám sát/DELTA, về làm trưởng ban 3 của Trung tâm/huấn luyện hành quân/DELTA. (Hình: Facebook “Dâu Nguyễn” – chiến hữu của Trung Tá Vũ Xuân Thông ở Liên Đoàn 81 Biệt Cách Nhảy Dù.)Nói tới Vũ Xuân Thông không thể không nói tới “Người Tình Không Chân Dung.” Đây là bộ phim điện ảnh miền Nam năm 1971 của đạo diễn Hoàng Vĩnh Lộc, với sự tham gia diễn xuất của diễn viên Kiều Chinh. Bộ phim ca ngợi hình ảnh người lính của Quân Lực VNCH.
Nội dung phim nói về Mỹ Lan, một phát thanh viên của chương trình “Tâm tình chiến sĩ” trên đài phát thanh, đến gặp một đại tá quân đội VNCH xin được vào chiến trường để tìm người yêu. Sau sự từ chối ban đầu, cuối cùng vị đại tá cũng đồng ý cho Mỹ Lan vào chiến trường. Một đại úy tên Thịnh đưa cô đi…
Vào chiến trường, Mỹ Lan đã được chứng kiến đời sống của những người lính khi ấy. Dù đã đi nhiều nơi, nhưng vì không có nhiều thông tin về người yêu, nên cô vẫn không tìm thấy. Sau một thời gian, cô nhận được tin người lính cô tìm đang bị thương… Người Tình Không Chân Dung là một cuốn phim rất thật, rất người, rất đời khi nói về thân phận, về suy nghĩ, về cuộc sống trong ranh giới mỏng manh giữa sự sống và cái chết của những người lính trẻ.
Khi thực hiện bộ phim này, chi tiết, diễn viên, bối cảnh, đối thoại… thay đổi, và được viết thêm từng ngày. Kinh phí cũng rất thấp, nhưng phim được sự bảo trợ của Quân Lực VNCH nên đã có sự góp mặt của các tài tử nổi danh cùng thiết bị quân sự tối cao và đặc biệt là sự xuất hiện của đại biểu toàn thể các binh chủng VNCH như Hải Quân, Lục Quân, Không Quân trong phim… “Người tình không chân dung” đạt giải chủ đề phim xuất sắc nhất và Kiều Chinh là nữ tài tử chính khả ái nhất tại đại hội điện ảnh Á Châu lần thứ 17 tại Đài Bắc ngày 9 Tháng Sáu, 1971.
“Người tình không chân dung” không chỉ vì nội dung sâu sắc mà còn vì diễn xuất ấn tượng của các diễn viên, trong đó có Trung Tá Vũ Xuân Thông. Bộ phim này thành công rực rỡ và trở thành một tác phẩm kinh điển của điện ảnh Việt Nam, mang đến nhiều cảm xúc sâu lắng và những thông điệp nhân văn, đáng ghi nhận trong lịch sử phim ảnh Việt Nam.
Với vai diễn trong “Người tình không chân dung,” Trung Tá Vũ Xuân Thông khẳng định tài năng của mình và đưa tên tuổi lên đỉnh cao mới. Diễn xuất của anh mang đến sự chân thực, sâu sắc, và nhiều cảm xúc, giúp người xem không chỉ cảm nhận được sự phức tạp trong nhân vật mà còn hiểu hơn về những điều thầm kín trong mỗi con người.
Tưởng nhớ Trung Tá Vũ Xuân Thông, người đã dành cả đời mình để phục vụ Tổ Quốc, chúng ta sẽ mãi khắc ghi những đóng góp to lớn của ông cho đất nước, cho quân đội VNCH, và cho thế hệ mai sau.
